جلوگيري از انقراض گونه ‘گز روغني’ در هرمزگان

صبح ساحل، اجتماعی _  رييس مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي هرمزگان گفت: با احياي مجدد ‘گز روغني ‘كه دانه آن بين 40 تا 50 درصد روغن دارد از طريق تكثير ژنوتيپ هاي برتر به روش كشت بافت و ريزازديادي ازانقراض اين گونه با اهميت جلوگيري شد.  محمد امين سلطاني پور افزود: با تلاش و كوشش يكي از اعضاي هيات علمي موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع كشور به نام’ دكتر حسين ميرزايي ندوشن’ تكثير گونه‌ گياهي كمياب ودر حال انقراض گز روغني (Moringa peregrina ) به روش كشت بافت و ريز ازديادي درحال انجام است. وي از ‘گز روغني’ يا ‘گازرخ ‘ به عنوان يكي از گونه‌هاي مقاوم به شرايط اقليمي خشك نام برد كه برغم اهميت زيادي كه از نظر دارويي، زيست محيطي، صنعتي و غذايي دارد در معرض خطر بوده و با توجه به فرسايش ژنتيكي در طي ساليان متمادي، روند تخريب آن حكايت از انقراض قريب الوقوع اين گونه با ارزش گياهي دارد. اين مقام مسوول ادامه داد :به دليل جمع‌آوري بيش از حد بذر گونه گياهي گز روغني در كشور شاهد تخريب رويشگاه‌هاي آن هستيم و با توجه به اين كه ژنوتيپ‌هاي پر محصول از اين گونه يافت شده، مي‌توان رويشگاه‌هاي در حال تخريب و انقراض اين گونه را احياء كرد. رييس مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي هرمزگان وضعيت اين گونه گياهي را در رويشگاه‌هاي موجود در دنيا ازجمله عربستان، مصر، ‌ايران درحال فرسايش ژنتيكي توصيف كرد و خاطرنشان ساخت: به همين دليل روش هاي تكثير گز روغني مورد بررسي قرار گرفته و تكثير آن به روش‌هاي رويشي مانند كشت بافت، كشت مريستم و ريز ازديادي نتايج بسيار موفقيت آميزي داشته ست. سلطاني پور ، با بيان اينكه براي احياي رويش‌گاه‌هاي گز روغني در هرمزگان روش‌هاي كارآمدي در زمينه توليد نهال اين گياه در سطح گسترده ارائه شده گفت: با بكارگيري روش‌هاي مختلف تكثير رويشي و غير رويشي، ضمن حفظ تنوع ژنتيكي و القاي اين تنوع ، نهال كافي جهت احياي گز روغني نيز توليد مي شود. اين منبع علمي اظهار داشت: اين گونه گياهي داراي تنوع ژنتيكي با قابليت‌هاي بالايي است كه مي‌توان از آن در ارتقاي جميعتي و كاربردي آن استفاده كرد. وي، در رابطه با وجه تسميه اين گونه گياهي به شباهت آن به در خت گزو و وجود 40 تا 50 درصد روغن در بذر آن اشاره كرد و اظهار داشت: اين گياه داراي كاربردهاي دارويي، زيست محيطي، صنعتي و غذايي است طوريكه مي توان از روغن آن به دليل مقاومت بالايي كه در مقابل گرما و پوسيدگي دارد در دستگاه‌هاي صنعتي استفاده كرد. سلطاني پور ياد آور شد: اين گونه گياهي ضمن كاربردهايي كه در رفع مشكلات پوستي و خواص آنتي اكسيداني و ضد ميكروبي، ضد سرطاني، ضد ديابت و كلسترول دارد داراي اسيدآمينه‌هاي نادري است كه در ديگر گونه‌هاي گياهي كمتر يافت مي شود. اين مقام مسوول اظهارداشت:‌ در گونه گز روغني يا همان گازرخ دو اسيد آمينه ديگر وجود دارد كه در شبكيه چشم يافت شده و براي تقويت ديد از آن استفاده مي‌كنند درحاليكه اين گياه داراي پروتئين‌هاي ريزي است كه در تصفيه آب بكار مي رود طوريكه در برخي كشورهاي دنيا از پروتئين‌هاي بذر آن به جاي عناصر صنعتي تصفيه‌كننده آب استفاده مي‌ شود. همچنين ريختن پودر پروتئين اين گونه گياهي در آب گل آلود، باعث فولوكوله شدن و ته نشين شدن گل و لاي، ذرات و ميكرو ارگانيسم‌هاي معلق در آب مي‌شود. اين گونه گياهي بعنوان يكي از گونه هاي بومي هرمزگان محسوب مي شود كه در شرق اين استان به خصوص بشاگرد و جاسك وجود دارد.